POKRZYWA

Ostatnimi czasy zastanawiałam się o czym napisać. Przyszła mi do głowy najbardziej znana roślinka, która czyni wiele dobrego, a mianowicie POKRZYWA :) Pamiętacie zapewne z dzieciństwa bąble, jakie wyskakiwały po kontakcie z pokrzywą. I ten piekący ból, ajajaj... ;P najbardziej narażone były dziewczyny obrywające od chłopców pękiem pokrzyw, którzy w ten sposób okazywali swoją sympatię :)

Co nam wiadomo o pokrzywie :)

Trochę historii

Pokrzywa w starożytnej Grecji i Rzymie była rośliną dziko rosnącą. Używano jej jako dodatek do chleba. Podobno spożywali ją ludzie biedni w czasach głodu i nieurodzaju plonów. Dla ludzi bogatych pokrzywa była rodzajem przekąski, np. podawano ją surową w postaci sałatki z dodatkiem sosu ze sfermentowanych ryb, oliwy i octu winnego. 

Oprócz zastosowania kulinarnego w antyku i epoce bizantyńskiej rośliny było jej zastosowanie w medycynie. Wykorzystywano liście, nasiona, korzeń i sok pokrzyw. Wedle opinii starożytnych spożywanie pokrzywy miało uchronić przed chorobami, na jakie można zapaść w ciągu całego roku. Roniono opatrunki z pokrzywy przeciwko infekcjom takim jak wścieklizna czy gangrena. Ponadto leczono nią różnego typu obrzęki, stany zapalne przyusznicy, zwichnięcia czy ropiejące wrzody. Pokrzywa miała swoje działanie również na narządy wewnętrzne, np. wypicie prażonych nasion powodowało oczyszczenie macicy, a dolanie w niedużej ilości do słodkiego wina z dodatkiem soku  z malw deprecjonowało jej ból. 

To tylko przykładowe zastosowania pokrzywy wykorzystywane w starożytności. Używano jej przy leczeniu chorób układu oddechowego, chorób skóry, przy odtruwaniu organizmu.

Podstawowe informacje

Pokrzywa zwyczajna należy do roślin synantropijnych, przystosowujących się do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka. Jest to wieloletnia, rozłogowa, dwupienna roślina znana również pod takimi nazwami jak: pokrzywa dwupienna, pokrzywa parząca, pokrzywa wielka, żagajka. Osiąga wysokość od 30 do ponad 100 cm. Jest okryta parzącymi szczecinowatymi włoskami. Ma unoszącą się prosto ku górze nieparzystą lub lekko rozłożystą łodygę. Na łodydze naprzeciwlegle osadzone sa ogonkowe liście grubo piłkowane na krawędzi, przy których znajdują się wąskie przylistki. Blaszka liściowa u szczytu rośliny jest zaostrzona, o sercowatej nasadzie.

Uff... Charakterystykę rodem z lekcji biologii mamy za sobą :)

Co zawiera pokrzywa?

Liście:

• kwasy organiczne (glikolowy i glicerowy)
• witamina C, K, B2
• kwas pantotenowy
• flawonoidy
• garbniki
• karotenoidy
• ksantofil
• chlorofile A i B
• protoparafiny
• fitosterole
• ślady olejku eterycznego
• związki aminowe (histamina, acetylocholina, serotonina)
• kwasy organiczne: mrówkowy, sole mineralne i inne

Korzenie:

• kwasy organiczne
• fitosterol
• lecytyna
• substancje woskowe
• substancje śluzowe
• sole mineralne

Jakie właściwości ma pokrzywa?

Właściwości antyalergiczne

• pokrzywa zawiera związki czynne, m.in. pochodne tyrozyny, które mają działanie przeciwhistaminowe
• badanie in vitro wskazały, że ekstrakt z pokrzywy ma działanie hamujące aktywność enzymów kilku kluczowych rekacji zapalnych powodujących objawy alergii sezonowej
• wpływ liofilizowanego preparatu z pokrzywy na zmniejszenie symptomów alergicznego nieżytu nosa

 Właściwości przeciwzapalne

• pokrzywa zawiera inhibitory elastazy leukocytowej, cykloolsygenazy oraz 5-lipooksygenazy 
• wyciągi alkoholowe oraz wodne z nasion pokrzywy łagodzą stan zapalny poprzez zmniejszenie aktywności lipoksygenaz oraz ich produktów, które są mediatorami stanu zapalnego
• polisacharydy wyizolowane z wodnych wyciągów z korzeni pokrzywy pobudzają limfocyty T oraz układ dopełniacza, dzięki czemu podnoszą odporność organizmu

Właściwości antyoksydacyjne

• ekstrakt alkoholowo-wodny z pokrzywy powoduje wzrost całkowitej zawartości przeciwutleniaczy i dysmutazy ponadtlenkowej \, tym samym nie zmieniając peroksydazy glutationowej i dialdehydu malanowego
• działanie antyoksydacyjne pokrzywy prawdopodobnie ma związek z wysoką zawartością związków biologicznie czynny przede wszystkim związków fenolowych 

Właściwości przeciwbakteryjne

• w medycynie ludowej pokrzywa była wykorzystywana w przyspieszaniu leczenia ran
• antybakteryjne działanie ma metanolowy ekstrakt z pokrzywy
• ekstrakt z pokrzywy może być stosowany jako naturalny środek antyseptyczny i przeciwbakteryjny

Przepis na krem z pokrzywą

Czego potrzebujemy?

• 1 pęczek pokrzywy
• 1 duży batat
• śmietana 18%
• cytryna
• sól 
• pieprz
• woda

Wykonanie:

1. Do garnka wlewamy wodę i wyciśnięty sok z cytryny.
2. Do wrzącej wody wrzucamy pokrojone bataty i gotujemy do miękkości.
3. Gdy bataty będą już miękkie dorzucamy pokrzywę i gotujemy jeszcze 3 minuty.
4. Czekamy aż przestygnie i blendujemy, doprawiamy solą i pieprzem.
5. Podajemy z kleksem śmietany :)

Ciekawostki:

• Istnieje wiele przesądów i guseł ludowych mających związek z pokrzywą. Przesądy dotyczą nas kobiet, matek i naszych dzieci. Np: „Pokrzywa dobra niepłodnym niewiastom”, „Kury jedząc ją niosą się cały rok”, „Okłady z soku chronią od poronienia”, „Dzieciom wydymającym się w stołeczku samo dotknięcie na swe miejsce kiszkę przywodzi”.
• Stara medycyna ludowa zalecała, aby biczować się pokrzywą w celu wyeliminowania chorób reumatycznych.
• Zaleca się spożywać 1/4 mieszanki skorupek ugotowanych jaj z suszoną pokrzywą skropioną obficie sokiem z cytryny. Ugotowane skorupki jaj zalewamy wrzątkiem i odstawiamy na 12h. Po tym czasie skorupki suszymy i mielimy na drobny proszek. Mieszamy z suszoną pokrzywą.
• W Turcji nasiona i wodny wyciąg z nadziemnych części rośliny używane są jako ziołowy lek przez chorych na nowotwory, a w Europie alkoholowy wyciąg z pokrzywy jest z powodzeniem stosowany w leczeniu raka prostaty

 "Zdobywać majątek za cenę zdrowia znaczy to samo, co odciąć sobie nogi, by kupić za nie parę butów"

Prentice Mulford